Het einde van het jaar 2019 is in zicht. U heeft het wellicht al gemerkt. De kerstballen liggen al in de winkel, het sinterklaasjournaal meldt vrolijk dat de goedheiligman rechtsomkeert heeft gemaakt en Harrison Ford ziet er een jaar ouder uit dan vorig jaar. Dat kan maar één ding betekenen… Het is eindelijk zo ver: Blade Runner speelt zich -voor ons- nu in het verleden af.
Voor de oningewijde: Blade Runner is een film uit 1982 die zich in het Los Angeles van 2019 afspeelt. In de film worden humanoïde replica’s gemaakt voor slavenarbeid. Harrison Ford speelt een detective wiens taak het is om ontsnapte replica’s op te sporen en te “pensioneren”. Kort samengevat: een ambitieuze film die niet schroomt om het publiek belangrijke vragen te stellen: wat betekent het om mens te zijn en waarom is leven zo kostbaar?
Hij werd in eerste instantie slecht ontvangen door filmcritici, het verhaal zou te recht door zee zijn. De prachtige sfeervolle beelden en het fenomenale acteerwerk (o.a. door ‘onze’ Rutger Hauer) werd door een vocale minderheid gemarginaliseerd. Deze mensen hadden een bepaald beeld van wat film moest zijn, en Blade Runner paste niet in dat stramien. Ondanks het succes van Star Wars een aantal jaren eerder, bleek het grote publiek niet klaar voor de sfeervolle doch donkere vertolking van Philip K. Dicks boek ‘Do Androids Dream of Electric Sheep’.
De matige reviews werkten logischerwijs door in de bezoekersaantallen en uiteindelijk moest de film tevreden zijn met een omzet van 26 miljoen dollar. Dat was niet eens genoeg om in de top 10 te komen van dat seizoen, laat staan om de productiekosten terug te verdienen.
En toch… Toch kreeg Blade Runner een ware cult status in de jaren na zijn release. Fanatieke film fanaten bestudeerden, theoretiseerden en discussieerden elk aspect. Zoals dat vaker gaat bij films, raakten fans bijna geobsedeerd door elk detail van de wereld die de regisseur (Ridley Scott) creëerde.
U kunt zich de verontwaardiging voorstellen toen bekend werd gemaakt dat Blade Runner, na ruim 35 jaar, een vervolg zou krijgen. Nog voor de titel bekend werd gemaakt werd de sequel neergesabeld. De juist zo belangrijke sfeer van het origineel zou onmogelijk te vangen zijn in een moderne film, het verhaal zou maar vernacheld worden en een ‘slow-burner’ zou in de huidige filmwereld gedoemd zijn te floppen. Het internet was in rep en roer.
Ondanks een groepje vocale dissidenten die uit angst voor verandering tégen het vervolg waren, kwam Blade Runner 2049 twee jaar geleden (2017) toch uit. En wat een film is het geworden. Een meesterwerk dat zelfs volgens de fanaten niet (veel) onderdoet voor het origineel. De grootste angsten waren ongegrond: met genoeg liefde en aandacht voor de oorsprong blijkt de geest van het origineel wel degelijk in een modern jasje te passen.
Er heerst een diep geloof dat wat de standaard is, ook is zoals iets hoort te zijn. “Doe maar normaal, dan doe je gek genoeg” zeggen we hier niet voor niets. Hadden we ergens in de laatste 30-40 jaar naar de vocale minderheid geluisterd dan waren we toch maar mooi twee fantastische ervaringen misgelopen. Bovendien, elke dag dat algoritmes zoals Syri gebruikt worden om de bevolking te controleren en elke dag dat kunstmatige intelligentie dichterbij komt, is een dag waar we wel eens goed over één van de boodschappen van deze twee films mogen nadenken.
Toch is deze boodschap niet de reden dat ik deze column schrijf, misschien dat ik dat later nog eens lichtjes overdoe. Mijn voorliefde voor wat oudere cinema steek ik niet onder stoelen of banken, maar ook dat is niet de aanleiding. Nee, dit is vooral een verkapt pleidooi om niet naar die vocale minderheid te luisteren, daar komt niets goeds van. Normaal is niet gek genoeg en wat wij soms zien als vastgeroest kan prima in een modern jasje gestoken worden.
… Laten we daarom eens ophouden over die hele pietendiscussie, want die komt iedereen ondertussen wel de neus uit. We kunnen een mooie, misschien zelfs betere, traditie opzetten. Onthoud de les die Rutger Hauer ons heeft geleerd: Vergeef elkander en koester mooie momenten zo lang je kan, ze vergaan uiteindelijk in de tijd als tranen in regen.
Alvast een heel prettig Kerst, Chanoeka, Kwanzaa of Erastide en een knallend Oud & Nieuw gewenst!
De Eigenwijzer
P.S. Een filmtip voor de feestdagen: Die Hard 1 is met afstand de beste kerstfilm ooit gemaakt.
Volg ons: